Nâng cao vai trò của Đại lý Hải quan trong các hoạt động xuất nhập khẩu

Hội nghị Tổng kết năm 2023 và triển khai nhiệm vụ năm 2024 của Hiệp Hội Vận tải Hải Phòng vừa diễn ra tại thành phố Hải Phòng. Năm 2023 là một năm khó khăn chung đối với nền kinh tế, các doanh nghiệp trong ngành vận tải cả nước nói chung và vận tải Hải Phòng nói riêng gặp rất nhiều khó khăn.

Một số lĩnh vực vận tải tiếp tục phải đối mặt với nhiều khó khăn thách thức như vận tải hàng hoá. Nguồn hàng giảm do lượng hàng hoá thông qua cảng giảm so với cùng kỳ, bến xe, lượng xe vào bến mới đạt 60-70% trước khi xảy ra dịch covid. Tình trạng xe dù bến cóc, xe trá hình tuyến cố định, xe ghép, xe tiện chuyến vẫn diễn ra phổ biến dẫn đến cạnh tranh không lành mạnh ảnh hưởng đến các doanh nghiệp chấp hành pháp luật. Giá cả một số mặt hàng không ổn định như giá xăng dầu, chi phí logictics và các chi phí khác tăng, trong khi cước xe không tăng, làm ảnh hưởng lớn đến lợi nhuận của doanh nghiệp cũng như thực hiện nghĩa vụ với Nhà nước.

Tuy vậy, năm 2023 Hải Phòng vẫn là điểm sáng của kinh tế cả nước, tốc độ tăng trưởng tổng sản phẩm trên địa bàn thành phố (GRDP) đạt 10,34%, đứng thứ 5 toàn quốc. Cùng với sự nỗ lực của bản thân các doanh nghiệp, chủ doanh nghiệp đã từng bước vượt qua khó khăn để tiếp tục thực hiện nhiệm vụ duy trì, phát triển kinh doanh sản xuất đảm bảo hoàn thành kế hoạch đề ra.

Hiệp hội Vận tải Hải Phòng cũng đã có nhiều hoạt động tích cực trong việc nghiên cứu, tham gia ý kiến với nhiều cơ quan, ban nghành, hiệp hội trên địa bàn thành phố: Tham vấn ý kiến đề nghị Đoàn đại biểu Quốc hội Hải Phòng kiến nghị Quốc hội xem xét sửa đổi nội dung một số điều trong các các dự thảo Luật Đường bộ, Luật trật tự an toàn giao thông đường bộ; Tham gia, đề nghị Bộ GTVT sửa đổi một số nội dung trong Thông tư 35/2023/TT-BGTVT thay thế Thông tư 46; Thông tư về xếp hàng hoá trên xe ô tô, Quyết định Ban hành Quy chế phối hợp quản lý nhà nước về hoạt động hoá chất trên địa bàn TP Hải Phòng, tham gia khảo sát, đánh giá DDCI, thể hiện sự đổi mới tư duy của lãnh đạo thành phố muốn lắng nghe phản ánh chân thực từ các cơ quan đại diện cho doanh nghiệp để có giải pháp tốt hơn đồng hành cùng doanh nghiệp tháo gỡ khó khăn.  

Tại Hội nghị, trong bài phát biểu tham luận, ông Nguyễn Văn Đua - Chi hội trưởng Chi hội Đại lý Thủ tục Hải quan và Dịch vụ Vận tải Cảng biển cho biết: “Hoạt động XNK thông qua kênh Đại lý hải quan đang là một xu hướng tất yếu trong quá trình hội nhập kinh tế quốc tế. Thời gian qua, hoạt động đại lý đã có những đóng góp quan trọng, đặt nền móng cho sự phát triển các dịch vụ liên quan đến hoạt động XNK trên địa bàn toàn quốc.

Các hoạt động XNK thông qua Đại lý hải quan sẽ tạo thuận lợi hơn nữa cho hoạt động dịch vụ logistics phát triển, giúp việc thực hiện thủ tục hải quan của các doanh nghiệp trở nên chuyên nghiệp hóa, rút ngắn thời gian thông quan, giảm phát sinh các trường hợp vi phạm do không có điều kiện nghiên cứu đầy đủ pháp luật về hải quan và chính sách quản lý hàng hóa”.

Tuy nhiên, thực tế hiện nay là chỉ một số ít các Đại lý Hải quan hoạt động theo đúng chức năng Đại lý hải quan thông qua ký kết hợp đồng đại lý hải quan và sử dụng chữ ký số của Đại lý trong khai báo. Còn lại phần lớn các đại lý Hải quan chỉ thực hiện nghiệp vụ khai thuê Hải quan, còn thực hiện việc ký tên, đóng dấu trên tờ khai hải quan, nộp các khoản thuế và lệ phí... là vẫn do các doanh nghiệp chủ hàng tự đứng ra đảm nhiệm.

Nhiều chủ hàng và doanh nghiệp XNK chưa hiểu rõ lợi ích của đại lý hải quan so với việc đi thuê hoặc tự ủy quyền người làm thủ tục hải quan, chưa tin tin tưởng và không muốn dùng chữ ký số của đại lý hải quan cho việc khai báo Hải quan hàng hoá XNK… việc này đã làm phát sinh thêm chi phí và giảm hiệu quả hoạt động của doanh nghiệp. Có đại lý chỉ cần lấy giấy giới thiệu từ chính doanh nghiệp có hàng hóa XNK để lấy danh nghĩa là nhân viên của doanh nghiệp đó đến các chi cục làm thủ tục hải quan mà không chịu sự ràng buộc về pháp lý.

Việc này sẽ tiềm ẩn nhiều rủi ro, hệ lụy cho doanh nghiệp XNK, có đơn vị làm dịch vụ khai thuê tự phát lợi dụng danh nghĩa doanh nghiệp XNK để hoạt động phạm pháp, thậm chí lừa đảo chiếm đoạt tài sản của chủ hàng.… những thực tế nêu trên phần nào gây khó khăn cho cơ quan hải quan trong khâu kiểm soát giám sát hoạt động tại các đại lý, cũng như làm ảnh hưởng đến uy tín và tinh thần tuân thủ pháp luật hải quan của phần lớn các đại lý đang hoạt động hiện nay.

Tại Hội nghị, Chi hội Đại lý thủ tục HQ và Dịch vụ cảng biển trực thuộc Hiệp Hội Vận tải Hải Phòng kiến nghị các cơ quan chức năng về quản lý Nhà nước và cơ quan Hải quan có những chính sách ưu tiên hỗ trợ trong công tác giám sát và hoạt động của các Đại lý Hải quan, để các Đại lý ngày càng phát triển chuyên nghiệp với đúng chức năng đại lý, nâng cao uy tín và độ tin cậy của đại lý để các doanh nghiệp XNK yên tâm khi sử dụng dịch vụ, từ đó thu hút thêm khách hàng.

Tổng cục Hải quan cũng cần sớm nghiên cứu một số nội dung để triển khai áp dụng chế độ ưu tiên đối với doanh nghiệp Đại lý Hải quan. Cụ thể, khi doanh nghiệp đáp ứng đủ các điều kiện về tuân thủ pháp luật về hải quan, pháp luật về thuế, kim ngạch, các điều kiện khác... thì được công nhận là Đại lý Hải Quan ưu tiên, đồng nghĩa với việc được hưởng các chế độ ưu tiên như đối với doanh nghiệp ưu tiên (quy định tại Điều 43 Luật Hải quan) như được miễn kiểm tra chứng từ thuộc hồ sơ hải quan, miễn kiểm tra thực tế hàng hóa, được làm thủ tục hải quan bằng tờ khai chưa hoàn chỉnh hoặc chứng từ thay thế, được ưu tiên thực hiện thủ tục hải quan trước... và chủ hàng hóa, chủ phương tiện cũng được hưởng chế độ ưu tiên khi ủy quyền cho đại lý ưu tiên...